Kripto para terimlerini yakından tanıyalım

Bugün sizlerle kripto para dünyasında sıkça duyduğunuz terimlerin kısaltmaları ve anlamları üzerine konuşacağız. Elbette tüm bu sözcüklerin Türkçe karşılığı da bulunmaktadır fakat piyasanın geneli İngilizce terimlerini kullanmayı tercih etmektedir. Shill ne demek, fud ne demek, trader nedir vs. bunların hepsini bir başlık altında toplamayı uygun gördük. Eksik kalanları tamamlamak ya da sormak istediklerinizi yorum bölümünden bizlere iletebilirsiniz. 

Shill, shillemek: Özellikle yeni çıkan tokenlarda gördüğümüz bu kavram, en kısa ve anlaşılır tabiriyle reklam yapmak olarak anlaşılabilir. Bir token grubunda "Hadi beyler shilliyoruz" diyen biri birçok yerde reklam yapın, tokenı övün, tavsiye edin ve iyi görünmesi için elinizden geleni yapın demektedir. 

Fud, fudlamak: Fear(korku) Uncertainty (belirsizlik) Doubt (şüphe) sözcüklerinin kısaltması olan fud cümle içerisinde genellikle şöyle kullanılır "fud yapmayın!". Korku salmayın, şüphe uyandırmayın, manipüle etmeyin gibi anlamlarda kullanılır. Bir projenin güvenilirliğini sarsmak için kullanılan bir yöntemdir. Genellikle yalan yanlış haberler kullanılarak piyasa manipüle edilir bu yöntemle. Projede sorun yoksa eğer bu tekniğin genellikle balina stratejisi ve "alttan mal toplamak" için kullanıldığı düşünülür. 

ATH: All Time High kısaltması olan ATH tüm zamanların en yükseği anlamına gelir. Kripto piyasasında bir coinin en yüksek seviyesine ulaştığını belirtmek için kullanılır. ATHsini yaptı ya da ATH geliyor olarak kullanılmaktadır. 

Scam: İngilizce'de aldatmaca anlamına gelen bu sözcük; sahtecilik, dolandırıcılık faaliyeti içeren token/coinler için kullanılan bir tabirdir. Scam projelerden uzak durmak gerekir.

Rug Pull: Halı/kilim çekme olarak çevrilen bu tabir altınızdan halının çekilmesini ifade eder. Nasıl ki üzerinizde durduğunuz halı sert bir şekilde çekildiğinde tepetaklak olursunuz, rug pull olayında da başınıza gelen bu olacaktır. Son zamanlarda sıkça yaşanmakta ve yatırımcıların paraları bir anda sıfırlanmaktadır. Bir tokeni satmak istediğinizde elinizdeki tokena karşılık size ücret (bnb, usdt vs) ödenmesi gerekir. Peki kim ödeyecek bu ücreti? Tokenınızın ederi size havuzdan ödenir. 

Yukarıdaki görselde herhangi bir tokenın havuzunu görmektesiniz. Elinizde ilgili token varsa bozduğunuzda ödemeyi bu havuzdan alırsınız. Havuzdaki para biterse elinizdeki tokenı satabileceğiniz bir yer bulamazsınız. Buranın kontrolü başlangıçta tokenı oluşturan kişidedir. Likidite token oluşturucu tarafından kilitlenmemişse eğer istediği zaman buradaki paraya konabilir. Likidin kilitli olduğuna dair size kanıt atmadığı sürece her an rug pull olayına hazırlıklı olmanız gerekebilir. Rug pull token dünyasında en sık yaşanan dolandırıclık yöntemidir, bunlara scam token de diyebiliriz.

Soft Rug: Rug Pull olayının farklı bir versiyonudur. Adına slow rug da diyebiliriz. Ekip ya da developer (geliştirici) elindeki tokenları yavaş yavaş satar ve havuzda değiş tokuş yapacak para (genellikle bnb) kalmaz. Ki havuzda bir miktar BNB kalsa bile bu pek bir şey ifade etmez, zaten token ilk değerinden belki 100 kat düşmüştür. Satabilseniz bile muhtemelen elinize bir şey geçmez.

Honeypot: Bal küpü anlamına gelen bu sözcük, aldığınız tokenları satamamanızı ifade eder. Token gelitşricisi öyle bir kodlama yapar ki, tokenı alabilir ama satamazsınız. Alım satımlara baktığınızda genellikle alım görürsünüz, hiç satış yoktur, bazen göstermelik satışlar olur fakat onların aynı cüzdandan (ekip cüzdanı) yapıldığı görülür. Bunlardan sakınmak için kod okumayı bilmek ya da https://www.bscheck.eu/ gibi sitelerden yararlanmak gerekebilir. 

Görseldeki gibi gördüğünüzde bu honeypot olduğu anlamına gelmez ama honeypotlar da genellikle böyle olur. Yeni çıkan ya da yükselen bir tokenınmış gibi size bu contractı atarlar ve token ismi de aynıdır. Gerekli kontrolleri yapmadan alırsanız paranız yanar. Giderek yükselir, satsam 10.000 dolar eder dersiniz ama satamazsınız, bunlardan uzak durmaya çalışın. 

Dump: Kripto dünyasında bu sözcük coinin/tokenin düşürülmesi anlamına gelir. Birden fazla kişi ya da tek bir kişi (balina) elindekileri satar ve grafik dibi boylar, buna dump denmektedir. 

Bogdanoff kardeşlerin kripto para piyasasını domine ettikleri ilgili çeşitli şakalar bulunmaktadır. Bu da o meşhur görsellerden biri.

Pump: Pompa anlamına gelir, kripto dünyasında bir coinin/tokenin pompalanması anlamına gelir. Organize şekilde birçok kişi ya da tek bir balina bir coini seri şekilde alır ve grafiği yeşillendirir. Bu durum genellikle kısa süreli olur ve fomoya kapılanlar coini tepeden alıp zarara uğrarlar. 

Fomoya kapılmak: Fomo nedir? Fear of missing out sözcüğünün baş harflerinden oluşan bu ifade fırsatları kaçırma korkusu olarak çevrilmiştir. Kripto dünyasında sürekli fırsatların döndüğü düşünülür ve kişi bu fırsatlar dünyasında hangi trene bineceğini şaşırır, sürekli yeşil bir grafik görür ve apar topar o coini alır. Bu fomoya basit bir örnektir. Heyecana kapılıp yapılan işlemlerin çoğunun zarara dönüştüğü yorumu yapılır. 

Altcoin: Bitcoin kripto para dünyasının başını çekerken tek coinin Bitcoin olduğu düşünülüyordu. Bitcoin hâlâ en önemli coin ve kripto paraların atası konumunda. Fakat "alternatif coin" olarak adlandırılan bir piyasa da bulunmakta ve buna altcoin denmektedir. Bitcoin dışında tüm coinlerin altcoin olduğu yorumu yapılabilir. Ethereum'un bunun dışında kaldığı söylense de "ethereum altcoin mi değil mi" tartışmasının da hiçbir anlamı yoktur aslına bakılırsa.  

Hodl ve hold: Hold sözcüğü tutmak anlamına gelir. Kripto parada ise coini elinde tutmak, satmamak anlamına gelir. Bir nevi uzun vadeli yatırım gibi düşünülür. Kişi satın aldığı coini satmaz ya da çok azını satar ve çoğunu elinde tutup uzun vadede kârlı çıkmayı umar. Hodl ise hold sözcüğünün yanlış yazımından gelmedir, kripto dünyasında esprisi vardır. Bitcointalk forumunda 2013 tarihli bir gönderiden sonra bu sözcük espri konusu olmuştur ve hold yerine kullanılmaya başlanmıştır. Bu sözcük öyle benimsenmiştir ki HODL isimli tokene ilham olmuş ve vaktiyle büyük bir marketcap yakalamıştır. 

Kripto terimleri eklenmeye devam edecektir.

Uyarı: Kripto para birimleri yüksek riskler içerir. Yüksek kazançlar gibi büyük kayıplar da olasıdır.